NIEUWE ARBOWET AANGENOMEN DOOR TWEEDE KAMER
Op 21 september jl. heeft de Tweede Kamer de nieuwe Arbowet aangenomen. Het idee achter de nieuwe Arbowet is dat werkgevers en werknemers zich moeten houden aan een aantal algemene regels die veilig en gezond werken garanderen. De manier waarop ze dat regelen, moeten ze samen in overleg bepalen. Staatssecretaris Van Hoof volgt hiermee in grote lijnen een advies dat de Sociaal-Economische Raad (SER) vorig jaar heeft uitgebracht. In de nieuwe Arbowet staan doelvoorschriften geformuleerd; werkgevers en werknemers zorgen vervolgens samen voor de uitwerking ervan. De middelen staan beschreven in zogeheten Arbocatalogi, die werkgevers en werknemers samen per branche invullen. De Arbeidsinspectie blijft controleren of ondernemers hun werknemers voldoende beschermen.
Wat verandert er?
• Er komen zo min mogelijk Nederlandse regels bovenop de regels van de Europese Unie. Alleen als het echt nodig is blijven aanvullende regels bestaan, bijvoorbeeld bij het werken met professioneel vuurwerk.
• Werkgevers en werknemers krijgen meer verantwoordelijkheid voor het arbobeleid. De overheid stelt daarbij het doelvoorschrift vast. Dat is het niveau van bescherming dat bedrijven moeten bieden aan de werknemers, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. Deze doelvoorschriften worden zo concreet mogelijk beschreven in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Daarna is het aan de werknemers en werkgevers om te bepalen op welke manier zij invulling geven aan de voorschriften. De werkgever voert overleg over de aangelegenheden die het arbeidsomstandighedenbeleid van de onderneming aangaan met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging.
• Werkgevers en werknemers stellen zogenoemde arbocatalogi op. Hierin staan de verschillende manieren beschreven, waarop werkgevers kunnen voldoen aan de doelvoorschriften die de overheid stelt. Bijvoorbeeld: beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normen en praktische handleidingen. De verantwoordelijkheid voor de arbocatalogi ligt volledig bij de werkgevers en werknemers (of organisaties van werkgevers en werknemers, bijvoorbeeld binnen een bepaalde sector).
• Zodra werkgevers en werknemers een arbocatalogus hebben opgesteld voor een sector, worden de beleidsregels voor die sector ingetrokken. Drie jaar na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel worden alle beleidsregels ingetrokken.
• Vrijwilligers vallen niet meer onder de Arbowet. Wel gelden voor hen de regels uit het Arbobesluit als het gaat om ernstige arbeidsrisico’s, zoals valgevaar of het werken met gevaarlijke stoffen.
• Het arbeidsomstandighedenspreekuur als verplichte taak van de arbodienst vervalt. Het organiseren van een spreekuur is in beginsel een zaak tussen werkgever en werknemers. Zij kunnen hieraan zelf vorm geven.
• Werknemers krijgen toegang tot een arbeidsdeskundige. Dit kan gaan om een deskundige van de arbodienst, zoals een bedrijfsarts of een arbeidshygiënist, maar ook om een preventiemedewerker.
• Werkgevers hoeven niet meer alle arbeidsongevallen aan de Arbeidsinspectie te melden. De meldingsplicht geldt voortaan alleen nog voor dodelijke ongevallen en voor ongevallen die leiden tot blijvend letsel of ziekenhuisopname.
• In organisaties met niet meer dan 25 werknemers mag de werkgever zelf als preventiemedewerker optreden, op basis van de maatwerkregeling. In de huidige wet mag dat alleen in een bedrijf met niet meer dan 15 werknemers.
• De Arbeidsinspectie controleert. Zij gaat hierbij uit van de wet, en de invulling daarvan in arbocatalogi, arboconvenanten en praktijkrichtlijnen.
• De Arbeidsinspectie informeert werkgevers in speciale sectorbrochures. Daarin staat op welke risico’s de Arbeidsinspectie inspecteert binnen een sector en welke wettelijke regels daarbij horen.
• De maximale boetes die de Arbeidsinspectie kan opleggen worden verdubbeld. Bij meer eigen verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers hoort ook meer aanspreekbaarheid. Meer dan nu het geval is zal bij overtredingen zowel de werkgever als de werknemer een boete krijgen.
• Werkgevers en werknemers krijgen meer verantwoordelijkheid voor het arbobeleid. De overheid stelt daarbij het doelvoorschrift vast. Dat is het niveau van bescherming dat bedrijven moeten bieden aan de werknemers, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. Deze doelvoorschriften worden zo concreet mogelijk beschreven in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Daarna is het aan de werknemers en werkgevers om te bepalen op welke manier zij invulling geven aan de voorschriften. De werkgever voert overleg over de aangelegenheden die het arbeidsomstandighedenbeleid van de onderneming aangaan met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging.
• Werkgevers en werknemers stellen zogenoemde arbocatalogi op. Hierin staan de verschillende manieren beschreven, waarop werkgevers kunnen voldoen aan de doelvoorschriften die de overheid stelt. Bijvoorbeeld: beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normen en praktische handleidingen. De verantwoordelijkheid voor de arbocatalogi ligt volledig bij de werkgevers en werknemers (of organisaties van werkgevers en werknemers, bijvoorbeeld binnen een bepaalde sector).
• Zodra werkgevers en werknemers een arbocatalogus hebben opgesteld voor een sector, worden de beleidsregels voor die sector ingetrokken. Drie jaar na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel worden alle beleidsregels ingetrokken.
• Vrijwilligers vallen niet meer onder de Arbowet. Wel gelden voor hen de regels uit het Arbobesluit als het gaat om ernstige arbeidsrisico’s, zoals valgevaar of het werken met gevaarlijke stoffen.
• Het arbeidsomstandighedenspreekuur als verplichte taak van de arbodienst vervalt. Het organiseren van een spreekuur is in beginsel een zaak tussen werkgever en werknemers. Zij kunnen hieraan zelf vorm geven.
• Werknemers krijgen toegang tot een arbeidsdeskundige. Dit kan gaan om een deskundige van de arbodienst, zoals een bedrijfsarts of een arbeidshygiënist, maar ook om een preventiemedewerker.
• Werkgevers hoeven niet meer alle arbeidsongevallen aan de Arbeidsinspectie te melden. De meldingsplicht geldt voortaan alleen nog voor dodelijke ongevallen en voor ongevallen die leiden tot blijvend letsel of ziekenhuisopname.
• In organisaties met niet meer dan 25 werknemers mag de werkgever zelf als preventiemedewerker optreden, op basis van de maatwerkregeling. In de huidige wet mag dat alleen in een bedrijf met niet meer dan 15 werknemers.
• De Arbeidsinspectie controleert. Zij gaat hierbij uit van de wet, en de invulling daarvan in arbocatalogi, arboconvenanten en praktijkrichtlijnen.
• De Arbeidsinspectie informeert werkgevers in speciale sectorbrochures. Daarin staat op welke risico’s de Arbeidsinspectie inspecteert binnen een sector en welke wettelijke regels daarbij horen.
• De maximale boetes die de Arbeidsinspectie kan opleggen worden verdubbeld. Bij meer eigen verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers hoort ook meer aanspreekbaarheid. Meer dan nu het geval is zal bij overtredingen zowel de werkgever als de werknemer een boete krijgen.
Waar moeten de veranderingen toe leiden?
• Betere arbeidsomstandigheden op de werkvloer.
• Meer draagvlak voor het arbobeleid binnen een onderneming.
• Meer maatwerk en verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers.
• Betere aansluiting bij het niveau van Europese regelgeving.
• Minder administratieve lasten voor het bedrijfsleven.
• Bredere inzet van de Arbeidsinspectie, waarbij de preventieve kant van de handhaving meer in beeld komt.
• Minder regels en minder administratieve lasten voor het vrijwilligerswerk, terwijl de wettelijke bescherming bij ernstige risico’s blijft bestaan.
Waarom doet het kabinet dit?
• Meer draagvlak voor het arbobeleid binnen een onderneming.
• Meer maatwerk en verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers.
• Betere aansluiting bij het niveau van Europese regelgeving.
• Minder administratieve lasten voor het bedrijfsleven.
• Bredere inzet van de Arbeidsinspectie, waarbij de preventieve kant van de handhaving meer in beeld komt.
• Minder regels en minder administratieve lasten voor het vrijwilligerswerk, terwijl de wettelijke bescherming bij ernstige risico’s blijft bestaan.
Waarom doet het kabinet dit?
• Door de huidige gedetailleerde regels zien werkgevers vaak door de bomen het bos niet meer. Daarom wil het kabinet overbodige regels schrappen en ondernemingen meer ruimte geven voor maatwerk. De arboregels worden daarmee eenvoudiger en makkelijker uitvoerbaar. Meer ruimte voor eigen inbreng van werkgevers en werknemers betekent ook meer draagvlak voor het arbobeleid binnen ondernemingen. Hiermee verbetert de veiligheid en gezondheid op de werkvloer.
• Het kabinet wil de administratieve lasten voor bedrijven verminderen.
• De omslag naar minder gedetailleerde regels en meer maatwerk sluit aan bij het verzuim- en re-integratiebeleid. Werkgevers en werknemers krijgen zo samen meer verantwoordelijkheid voor veiligheid, gezondheid en re-integratie op het werk.
• Het kabinet wil de administratieve lasten voor bedrijven verminderen.
• De omslag naar minder gedetailleerde regels en meer maatwerk sluit aan bij het verzuim- en re-integratiebeleid. Werkgevers en werknemers krijgen zo samen meer verantwoordelijkheid voor veiligheid, gezondheid en re-integratie op het werk.
Wie krijgen ermee te maken?
Werkgevers, werknemers, arboprofessionals.
Wanneer gaat de verandering in?
Het wetsvoorstel tot herziening van de Arbowet 1998 is op 9 mei 2006 ingediend bij de Tweede Kamer. Afhankelijk van de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer zal de herziene wet naar verwachting 1 januari 2007 in werking treden.