ONTWIKKELINGEN VCA CERTIFICERING

Naar verwachting zal er in de loop van 2008 een nieuwe versie uitkomen van de VCA norm. In dit artikel zetten we niet alleen de sterke en zwakke punten van de VCA checklist op rij, maar kijken we ook vooruit naar de opzet van de níeuwe VCA norm.
Allereerst een aantal sterke punten van de VCA checklist:
  • Helder, duidelijk en concreet;
  • Meerwaarde bij voldoen aan Arbowet;
  • Veel aandacht aan opleidingen en kwalificaties;
  • Niet vrijblijvend (druk van opdrachtgever);
  • Certificeerbaar.

Zwakke punten van de VCA norm zijn:

  • Verschil VCA* en VCA** leidt tot gedachte aan kwaliteitsverschil;
  • Verschil tussen theorie en praktijk;
  • Te weinig maatwerk met betrekking tot risico’s;
  • Weinig goede prestatie-indicatoren (alleen IF score);
  • Status aanvullende vragen niet helder;
  • Begrippen niet voldoende gedefinieerd;
  • Eisen met betrekking tot het inschakelen van ZZP-ers niet duidelijk;
  • Onvoldoende nuancering in het eisen van VCA.
Kernfuncties VCA
Naar verwachting zal de nieuwe VCA checklist uitgaan van drie kernfuncties:
  1. Risicobeheersing
  2. Borging
  3. Verbeterstructuur
Bij het eerste punt valt te denken aan risicobeheersing van de werkplek met behulp van projectplannen en de Taak-Risico-Analyse. Het punt borging zal vertaald naar aantoonbare vakmanschap en veiligheidsopleidingen. Maar ook het gebruik van deugdelijke en gekeurde middelen.
Het laatste punt is een belangrijke verbetering in de VCA checklist. Zo krijgen de betrokkenheid van het management en terugkoppelingen meer aandacht. Wellicht dat het uitvoeren van een management review ook een rol gaat spelen.
Uitbreiding VCA certificering mogelijkheden
Praktisch gezien zullen er drie opties zijn om te certificeren. VCA*, VCA** of VCA**P. De laatste optie zal bestaan uit aanvullende eisen voor de petrochemie. De criteria voor VCA* of VCA** zullen tevens wijzigen. De huidige regel dat het VCA*-certificaat bedoeld is voor bedrijven met minder dan 35 medewerkers (inclusief inleenkrachten), die niet als hoofdaannemer optreden. En het VCA** certificaat bedoeld is voor bedrijven met 35 of meer medewerkers (inclusief inleenkrachten) en organisaties met minder dan 35 medewerkers, maar die optreden als hoofdaannemer, zal dan veranderen.
VCA* zal uitgaan van een relatief eenvoudig systeem, gericht op risicobeheersing op de werkplek. VCA** zal meer ingaan op borging en voortdurende verbetering van de veiligheid en risicobeheersing tijdens de werkuitvoering.
Criteria VCA*
De criteria van VCA* zullen naar verwachtingen er als volgt gaan uitzien: de complexiteit van werk/organisatie is gering en niet van belang voor veiligheid tijdens uitvoering van het werk. Denk hierbij aan:
  • Werkzaamheden vrijwel uitsluitend routinematig;
  • Samenwerking tussen disciplines is beperkt en routinematig;
  • Werk/organisatie is zodanig dat kan worden volstaan met risicomanagement met betrekking tot beheersing van uitvoerende werkzaamheden;
  • Omgevingsfactoren nauwelijks van belang voor de veiligheid;
  • Geen onderaannemers (nog niet duidelijk of dit een harde criteria wordt);
  • Veiligheid is geborgd tijdens uitvoering van het werk, doorgaans buiten het eigen terrein;
  • Borging van veiligheid op eigen locatie (werkplaats, kantoor) is voor VCA* niet noodzakelijk.
Criteria VCA**
Voor VCA** zal de complexiteit van werk/organisatie wel van belang zijn voor de veiligheid tijdens de uitvoering van het werk. Denk hierbij aan:
  • Werkzaamheden die niet alleen routinematig zijn;
  • Samenwerking tussen meerdere disciplines;
  • Werk/organisatie vereist management organisatie voor risicobeheersing op de werkplek;
  • Omgevingsfactoren zijn van belang voor de veiligheid;
  • Samenwerken / sturen onderaannemer;
  • Boring van veiligheid bij uitvoering werk en verbetering van veiligheid doro de tijd heen van belang;
  • Veiligheid is geborgd tijdens de uitvoering van werk, zowel buiten het eigen terrein als op eigen locatie(s).
Doel nieuwe VCA checklist
Het doel van de nieuwe VCA norm is om een duidelijker onderscheid te maken tussen VCA* en VCA** en de mogelijkheid om branche specifieke eisen op te nemen zoals bijvoorbeeld VCA**P voor de petrochemie. Ook zal het mogelijk worden om binnen een bedrijf een splitsing aan te brengen en voor verschillende VCA soorten gecertificeerd te zijn. Er zal meer aandacht komen voor maatwerk van opdrachtgevers en opdrachtnemers. Naar verwachting zal er meer ruimte en flexibiliteit zijn voor interpretatie. Uiteindelijk moet dit alles leiden tot minder papierwerk.
Criteria VCA**P
VCA** voor petrochemie zal bestemd worden voor bedrijven die veel of regelmatig werk doen voor de petrochemie. Aanvullende eisen zullen onder andere zijn:
  • Eisen gericht op het versterken van VGM verbetermanagement;
  • Eisen gericht op aansturing van VGM prestaties in de keten van hoofdaannemer en diverse onderaannemers;
  • Enkele praktische eisen (poorteisen).
Er zal een apart rapport en certificaat worden afgegeven bij VCA**P certificering.
ZZP-ers en VCA
Uitgangspunt blijft dat een ZZP-er niet gecertificeerd kan worden voor VCA. Er wordt van uitgegaan dat een ZZP-er geen onderaannemers heeft en geen leiding geeft aan anderen.
Voor VCA gecertificeerde bedrijven is het inschakelen van ZZP-ers in de nieuwe VCA versie onder de volgende voorwaarden mogelijk:
  • De ZZP-er beschikt over een eigen RI&E (risico inventarisatie en evaluatie);
  • De ZZP-er is voldoende gekwalificeerd (VOL VCA diploma);
  • De ZZP-er werkt met materieel en middelen die gekeurd zijn;
  • De ZZP-er wordt aangestuurd door inhuurder, alsof het ingehuurd personeel is van bijvoorbeeld een uitzendbureau.
Conclusies
De concepten die er nu liggen van de nieuwe VCA checklist zijn op basis van de ervaringen verder uitgewerkt, meer doordacht en praktischer van insteek. Er zullen hogere eisen gesteld gaan worden aan de rol van de adviseur en auditor. Zo zal de adviseur én auditor maatwerk moeten leveren en de ‘managementsysteem-gedachte’ moeten beheersen. Door de ruimere interpretatiemogelijkheden zal er meer discussie mogelijk zijn. Dit vraagt een goede afstemming van certificerende instanties.
Nog niet duidelijk is wanneer de nieuwe VCA norm definitief zal worden. Gezien de discussie en vertraging rondom de nieuwe VCU 2007 norm kan dit nog wel even op zich laten wachten.